Astygmatyzm

Astygmatyzm jest inaczej zwany niezbornością rogówkową. Astygmatyzm jest wadą polegającą na zniekształceniu widzenia wskutek niesymetryczności rogówki oka. Promienie świetlne padające na różne części rogówki są załamywane w różnym stopniu, dlatego widziany obraz jest nieostry. Astygmatyzm jest regularny, gdy oko posiada dwie ogniskowe. Można go korygować, stosując okulary z soczewkami cylindrycznymi. Astygmatyzm nieregularny cechuje się większą ilością ogniskowych. Korygowanie takiej wady jest trudniejsze. Najczęściej stosuje się soczewki kontaktowe na powierzchni oka lub specjalne żele okulistyczne, wyrównujące powierzchnię rogówki.

Daltonizm

Daltonizm polega na złym rozpoznawaniu barw. Nazwa tej wady pochodzi od nazwiska J.Daltona (angielskiego fizyka i chemika), który jako pierwszy opisał wadę wzroku polegającą na nie rozróżnianiu barwy zielonej i czerwonej. Daltonizm jest wadą wrodzoną (wada dziedziczona) lub nabytą w wyniku np. choroby siatkówki. Daltoniści najczęściej nie odróżniają barwy czerwonej od zielonej. Osoby źle rozróżniające barwy bardzo często nie zdają sobie z tego sprawy, ponieważ z reguły nie mają innych wad wzroku. Daltonizm wykrywa się na podstawie specjalistycznych badań przeprowadzonych przy użyciu barwnych tablic z różnokolorowymi plamami, które tworzą jakąś cyfrę. Osoba zdrowa przeczyta cyfry poprawnie, daltonista błędnie. Osoby źle rozróżniające barwy nie mogą wykonywać niektórych zawodów. Daltonizm jest przeciwwskazaniem do wydania prawa jazdy.

Krótkowzroczność

Krótkowzroczność jest odwrotnością nadwzroczności - lepiej widać to, co jest bliskie, gorzej (nieostro) to, co jest dalekie. W celu poprawy ostrości widzenia krótkowidza stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Wszystkie stosowane okulary muszą mieć soczewki rozpraszające. Moc optyczną soczewek podaje się w dioptriach, dodając znak minus. Mówi się o krótkowzroczności małej, gdy wada wynosi do -3 dioptrii (dpt.), średniej od -3 do -6 dpt., wysokiej powyżej -6 dpt. Krótkowzroczność może skutkować wystąpieniem zmian zwyrodnieniowych naczyniówki, siatkówki i ciała szklistego. Najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania płciowego.

Nadwzroczność

W przypadku małej elastyczności soczewki lub zbyt słabych mięśni rzęstkowych oko może nie być w stanie wyostrzyć obrazów bliskich przedmiotów. Taki stan jest określany nadwzrocznością - lepiej widać to, co jest daleko, gorzej (nieostro) to, co jest blisko. Nadwzroczność powiększa się z wiekiem. W celu poprawy ostrości widzenia dalekowidza stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Wszystkie stosowane okulary muszą mieć soczewki skupiające. Moc optyczną soczewek podaje się w dioptriach ze znakiem plus . Uwaga: brak korekcji u dzieci może prowadzić do powstania zeza.

Choroby powiek

Zmiany w ustawieniu powiek - są wywoływane zmianami chorobowymi, np. czyrakami, ropniami, liszajami, opryszczką i pokrzywką uczuleniową. W czasie leczenia jest wymagane wpółdziałanie alergologa, dermatologa i okulisty. Zmiany w ustawieniu powiek mogą występować na skutek zmniejszenia elastyczności oraz nadmiernej suchości skóry powiek. Zmiany najczęściej występują u osób w starszym wieku. Lekarze wyróżniają następujące nieprawidłowe ustawienia powiek: podwinięcie powieki, wywinięcie powieki.
Jęczmień to ropne zapalenie gruczołów znajdujących się na powiekach. Wyróżniamy dwie odmiany jęczmienia: wewnętrzny i zewnętrzny. Objawami jęczmienia wewnętrznego jest zaczerwienienie, obrzęk i dużą bolesność powieki. Na ogół zapalenie mija samoistnie po kilku dniach. Powikłania (ropień powieki, zapalenie oczodołu) są rzadkie. Jęczmień zewnętrzny jest zapaleniem ropnym gruczołu łojowego i rzęskowego. Objawy są mniej nasilone niż przy jęczmieniu wewnętrznym. Leczenie jęczmienia polega na stosowaniu okładów rozgrzewających na zamknięte powieki oraz antybiotyków. Jęczmienia nie należy bagatelizować, bo może on być przyczyną poważnych powikłań.
Gradówka jest przewlekłym stanem zapalnym gruczołu tarczkowego. Głównym objawem jest niebolesne zgrubienie brzegu powieki. Leczenie nieoperacyjne podobne jest jak przy jęczmieniu. Jeśli nie odnosi skutku, należy wykonać zabieg ambulatoryjnie.
Zapalenie brzegów powiek występuje zwykle razem z przewlekłym zapaleniem spojówek powiek. Brzegi powiek stają się zaczerwienione. Zaczerwienienie może się nasilać na wietrze, w atmosferze kurzu i pod wpływem działania promieni słonecznych. Najczęstszymi przyczynami zapalenia brzegów powiek jest: praca w pyle i kurzu, zakażenia w migdałkach lub zatokach oraz uczulenie. Leczenie polega na usunięciu przyczyny choroby (unikanie pyłu, wyleczenie zatok nosowych) oraz stosowaniu okładów i maści.
Opryszczka zwykła powiek objawia się pojawieniem na skórze powieki drobnych przezroczystych pęcherzyków wypełnionych płynem. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych.
Półpasiec oczny charakteryzuje się silnym pieczeniem i bólem oraz pojawieniem się na skórze drobnych przezroczystych pęcherzyków wypełnionych płynem. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych i witamin z grupy B.
Ospica krowiankowa jest odmianą ospy, objawia się podwyższoną temperaturą ciała, obrzękiem powiek i pojedynczymi pęcherzami z charakterystycznym zagłębieniem w części środkowej. Choroba może spowodować powikłania (zapalenie rogówki, zapalenie tkanek oczodołu, zapalenie mózgu). Leczenie polega na podawaniu antybiotyków, witamin z grupy B.

Jaskra

Choroba zwana jaskrą ma wiele twarzy. Generalnie jaskrą nazywa się każdą dolegliwość, która charakteryzuje się podwyższeniem ciśnienia śródocznego (wewnątrzgałkowego). U zdrowego człowieka jest zachowany stan równowagi pomiędzy wytwarzaniem cieczy wodnistej a jej odpływem z komory oka. Najczęściej choroba powstaje w wyniku utrudnionego odpływu, co prowadzi do wzrostu ciśnienia śródgałkowego. W czasie diagnozowania choroby lekarze mogą zlecać wykonanie szeregu badań potwierdzających istnienie choroby:

• tenometrię, czyli badanie ciśnienia wewnatrzgałkowego,
• tonografię, dzięki której można określić łatwość odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej,
• gonioskopię - badanie pozwalające określić miejsce odpływu cieczy wodnistej,
• perymetrię, czyli badanie pola widzenia; dzięki temu badaniu można określić zaawansowanie choroby, ponieważ w czasie jej trwania stopniowo następują zawężenia pola widzenia, chorzy ze zmianami w polu widzenia powinni być poddawani okresowym badaniom kontrolnym,
• badanie tarczy nerwu wzrokowego polegające na określeniu barwy nerwu wzrokowego (przy jaskrze barwa jest bledsza od prawidłowej) oraz zmian, jakie zaszły we włóknach nerwowych. Badanie to ma bardzo duże znaczenie w diagnozie i leczeniu.

Jaskra pierwotna jest chorobą obuoczną, uwarunkowaną genetycznie. Choroba pojawia się zazwyczaj po 50 roku życia. Wzmożone napięcie nerwowe ma bardzo duży wpływ na fakt pojawienia się choroby.
Jaskra prosta jest odmianą jaskry pierwotnej, jest wywołana upośledzeniem odpływu cieczy wodnistej z oka. Choroba przebiega prawie bezobjawowo. Widocznym objawem są mroczki w polu widzenia. Choroba jest często wykrywana w czasie przypadkowego badania okulistycznego. Uwaga! Choroba z czasem może doprowadzić do zaniku nerwu wzrokowego i całkowitej utraty wzroku. Wymaga systematycznego leczenia, dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarzy i terminowo zgłaszać się na badania kontrolne.
Jaskra zamykającego się kąta przeczesywania jest również odmianą jaskry pierwotnej. Najczęściej pojawia się u osób, które mają nadwzroczność, nieprawidłowości w umiejscowieniu i wielkości soczewki oraz nasady tęczówki. Dotyczy osób przyjmujących określone leki, będących często pod wpływem przeżyć i emocji, pracujących w pomieszczeniach źle oświetlonych. Przyczyną może też być leżenie przez dłuższy czas na twarzy.
Jaskra ostra jest odmianą jaskry pierwotnej, charakteryzuje się nasileniem objawów, częstymi atakami choroby. Typowym objawem są silne bóle gałki ocznej promieniujące do czoła, skroni i szczęki górnej z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami oraz podwyższoną temperaturą ciała, obrzękiem nabłonka rogówki, łzawieniem i światłowstrętem. Uwaga! Może nastąpić znaczne obniżenie ostrości wzroku, nawet do poziomu, na którym jedynie pacjent czuje, że jest światło lub go nie ma. Oko staje się twarde jak kamień. Na skutek ostrego ataku jaskry, już po kilkunastu godzinach, może nastąpić zanik nerwu wzrokowego i nieodwracalna utrata wzroku! Każdy atak choroby jest bardzo poważny! Leczenie polega na podawaniu leków zwężających źrenicę i obniżających ciśnienie śródoczne oraz leków zmniejszających wytwarzanie płynu komorowego. Każdy pacjent z ostrym napadem jaskry powinien być być pod stałą opieką lekarską.
Jaskra podostra jest odmianą jaskry pierwotnej, jest trochę łagodniejsza od jaskry ostrej - ciśnienie śródgałkowe jest niższe. Pacjent może doświadczać widzenia kół tęczowych wokół źródeł światła, okresowego obniżenia ostrości wzroku, bólów oka i głowy. Leczenie daje wyniki tylko we wczesnym stadium choroby. Każdy pacjent z jaskrą podostrą powinien być pod stałą opieką lekarską.
Jaskra przewlekła jest odmianą jaskry pierwotnej, pojawia się, gdy pacjent nie rozpoczął leczenia jaskry ostrej w wyniku zaniedbania. Charakteryzuje się coraz częściej powtarzającymi się atakami choroby (patrz jaskra ostra i podostra), może doprowadzić do zaniku nerwu wzrokowego i utraty wzroku.
Jaskra mieszana jest odmianą jaskry pierwotnej, jak sama nazwa wskazuje jest mieszaniną wszystkich rodzajów jaskry.
Jaskra wrodzona - dziecięca jest odmianą jaskry pierwotnej, ujawnia się tuż po urodzeniu lub w pierwszych latach życia, często dotyczy tylko jednego oka. Jest spowodowana niedorozwojem aparatu wzrokowego, który powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Może prowadzić do zaburzeń przezierności rogówki i powstania zmętnienia (bielma). Typowym objawem tego rodzaju jaskry jest powiększenie średnicy rogówki (powiększenie objętości gałki ocznej).
Jaskra wtórna powstaje na skutek: przewlekłego schorzenia gałki ocznej, przewlekłych chorób układowych ze zmianami w naczyniach krwionośnych, urazu mechanicznego lub operacyjnego, guzami nowotworowymi, wylewami krwi, itp.

Wytrzeszcz oczu

Wytrzeszcz oczu polega na nadmiernym wysunięciu gałki ocznej ku przodowi (najczęściej występuje obustronnie), niekiedy z przemieszczeniem w kierunku poziomym lub pionowym. Skutkiem wytrzeszczu często jest ograniczenie ruchomości oka, obrzęk i przekrwienie powiek oraz spojówek, bolesność oka, uszkodzenie rogówki na skutek wysuszenia oraz uszkodzenie nerwu wzrokowego. Wytrzeszcz może powstać w wyniku: zmian w oczodole (nowotwory, stany zapalne ostre lub przewlekłe), urazów kości czaszki, rozszerzenia żył w oczodołach i innych.

Zapalenie tkanek oczodołu

Częstą przyczyną zapalenia tkanek oczodołu są procesy zapalne zatok przynosowych. Po usunięciu przyczyny stan zapalny najczęściej całkowicie ustępuje. Należy jednak się upewnić, czy nie nastąpiło rozprzestrzenienie zapalenia i nie powstała ropowica oczodołu. Objawami zapalenia tkanek oczodołu są: wytrzeszcz, ograniczenie ruchomości gałki ocznej, obrzęk i zaczerwienienie powiek, silny obrzęk spojówki gałkowej oraz podwyższona temperatura ciała.

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek jest najczęstszą chorobą spojówek powodowaną przez drobnoustroje chorobotwórcze (gronkowce, paciorkowce, pneumokoki, wirusy) albo czynniki zewnętrzne (złe oświetlenie, monitory komputerowe, pył, kurz, dym). Choroba charakteryzuje się silnym przekrwieniem spojówek, światłowstrętem, swędzeniem i pieczeniem powiek. Może też pojawiać się obrzęk węzłów limfatycznych oraz wydzielina w kątach oka.
Ostre pneumokokowe zapalenie spojówek występuje często razem z nieżytem górnych dróg oddechowych, objawia się silnym przekrwieniem i obrzękiem powiek. Choroba wędruje do drugiego oka. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków.
Kątowe zapalenie spojówek (Moraxa-Axenfelda) objawia się gromadzeniem lepkiej wydzieliny w kątach powiek, silnym swędzeniem i pieczeniem oczu oraz silnym zaczerwienieniem skóry w kątach powiek. Leczenie polega na podawaniu do oczu środka ściągającego.
Zapalenie spojówek u noworodków jest wywoływane przez gronkowce złociste lub dwoinki rzeżączki. Charakteryzuje się silnym ropieniem obu oczu. Leczenie polega na podawaniu antybiotyku do worka spojówkowego.
Nagminne zapalenie spojówek i rogówki objawia się silnym przekrwieniem spojówek powiekowych i gałkowych, obfitą wydzieliną ropną. Leczenie polega na podawaniu antybiotyku.
Zapalenie spojówek wywołane wirusem opryszczki zwykłej występuje najczęściej u dzieci. Typowe objawy to: powiększenie węzłów limfatycznych w okolicy przyusznej, nacieki i ubytki rogówki. Leczenie zależy od objawów klinicznych.
Zapalenie grudkowe spojówek występuje w postaci ostrej i przewlekłej. Objawia się występowaniem twardych grudek na spojówce powiekowej. Leczenie polega na podawaniu leków ściągających i odczulających.