OPIS: szybko postępująca infekcja ośrodkowego układu nerwowego wywoływana przez wirusa RNA, który zakaża ssaki, w tym również ludzi;

• w razie wystąpienia objawów choroba w 100% przypadków kończy się zgonem,
• zakażeniu można zapobiec przez szybkie wdrożenie profilaktyki poekspozycyjnej po pokąsaniu lub innym rodzaju narażenia człowieka na kontakt ze zwierzęciem z objawami wścieklizny lub podejrzanym o wściekliznę.

Częstość występowania: w Polsce nie notowano w ostatnich latach zachorowania na wściekliznę u ludzi.

Wiek: każdy.

Płeć: choroba występuje z jednakową częstością u obu płci.

OBJAWY: zwykle następują po sobie 4 stadia, chociaż mogą się pokrywać w czasie;

• okres wylęgania:
  • okres wylęgania jest czasem pomiędzy pokąsaniem a pojawieniem się pierwszych objawów choroby; w 2/3 przypadków trwa od 1 do 3 miesięcy; czasem jest krótki i wynosi 5 dni, a niekiedy dłuższy aniżeli 5 lat; najkrótszy jest u osób, u których doszło do rozległych pokąsań głowy i tułowia,
  • brak objawów poza związanymi z urazem;
• okres zwiastunów:
  • trwa od 2 do 10 dni,
  • najbardziej charakterystycznymi objawami tego stadium są ból i parestezje w miejscu pokąsania,
  • objawy są często skrajnie różne i nieswoiste, włączając gorączkę i ból głowy,
  • mogą być związane z wieloma narządami,
  • mogą przypominać różne inne częste zakażenia;
• okres ostrych objawów neurologicznych:
  • trwa od 2 do 10 dni,
  • w obrazie klinicznym przeważają objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego,
  • zwykle przyjmuje jedną z dwóch postaci,
    • pobudzenia psychoruchowego: epizody nadmiernego pobudzenia psychoruchowego trwające około 5 min; należą do nich: wodowstręt, aerofobia, hiperwentylacja, ślinotok i chwiejność układu autonomicznego na przemian ze stanem prawidłowym,
    • porażeń: dominuje porażenie; może być wstępujące bądź też zajmować jedną lub kilka kończyn;
• śpiączka:
  • trwa od kilku godzin do kilku dni; u chorych poddanych intensywnej opiece medycznej rzadko może trwać kilka miesięcy,
  • może rozwinąć się w ciągu kilku dni po okresie ostrych objawów neurologicznych,
  • może wystąpić nagle z zatrzymaniem oddychania;
• śmierć:
  • zwykle następuje w ciągu 3 tygodni od początku choroby w wyniku powikłań,
  • w literaturze światowej opisano tylko trzy przypadki przeżycia, żaden z nich nie zdarzył się w ciągu ostatnich 15 lat.

PRZYCZYNY: wirus wścieklizny jest wirusem neurotropowym obecnym w ślinie zakażonych zwierząt.

CZYNNIKI RYZYKA: 

• ekspozycja na zakażenie:
  • zawód lub czynności, których wykonywanie wiąże się z kontaktem człowieka ze zwierzętami dzikimi lub domowymi (np. hodowcy zwierząt, pracownicy laboratoryjni, weterynarze, speleolodzy),
  • podróżujący do krajów, gdzie wścieklizna wśród psów występuje endemicznie (najczęstszy czynnik ryzyka),
  • w Polsce najczęściej są to psy, koty i lisy.

TRYB LECZENIA: 

• podejrzenie zapalenia mózgu w przebiegu wścieklizny - hospitalizacja z izolacją,
• ekspozycja na zakażenie - hospitalizacja, jeśli rany są rozległe i głębokie; tryb ambulatoryjny - w celu profilaktyki poekspozycyjnej.