OPIS: napad padaczkowy trwający dłużej niż 30 minut lub kilka napadów, pomiędzy którymi chory nie odzyskuje świadomości; najczęstszą i najbardziej niebezpieczną postacią stanu padaczkowego jest postać toniczno-kloniczna, która może stanowić zagrożenie dla życia.

Wiek: ponad 50% s.p. występuje po raz pierwszy u małych dzieci; ryzyko wzrasta także po 60 roku życia.

Płeć: jednakowo często u mężczyzn i kobiet.

OBJAWY: 

• zależnie od czasu trwania i rodzaju napadu,
• nawracające napady toniczno-kloniczne; mogą być poprzedzone aurą; faza foniczna (uogólnione usztywnienie) trwa 30-45 sekund, kloniczna (rytmiczne drgawki) - 2-5 minut, pomiędzy napadami chory nie odzyskuje świadomości,
• towarzyszące objawy wegetatywne: zwiększone wydzielanie katecholamin powoduje wzmożone wydzielanie gruczołów, skurcz mm. przywtosowych, przemijające rozszerzenie źrenic, przedłużający się bezdech (może prowadzić do sinicy),
• zaburzenia metaboliczne: kwasica mleczanowa, zwiększone stężenie C02, hiperkaliemia, hiperglikemia a następnie hipoglikemia,
• zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego: wzrost ciśnienia tętniczego (później niekiedy spadek), zaburzenia rytmu serca, znaczne obniżenie rzutu serca,
• zaburzenia oddechowe: zwiększone wydzielanie gruczołów, zapadanie się języka, możliwość niedrożności dróg oddechowych, zachłyśnięcia, obrzęk płuc,
• powikłania ze strony nerek: ostra martwica cewkowa spowodowana mioglobinurią,
• zaburzenia krążenia mózgowego: utrata zdolności autoregulacji, ogniskowe niedokrwienie, obrzęk mózgu,
• objawy ponapadowe: podwyższona temperatura, tachykardia, rozszerzenie źrenic, zbaczanie gałek ocznych w jedną stronę, osłabiony odruch rogówkowy, dodatni objaw Babińskiego, nietrzymanie moczu i stolca, zranienie języka, policzka lub wargi.

PRZYCZYNY: 

• należy zawsze ustalić pierwotną przyczynę,
• drgawki gorączkowe (zwłaszcza u dzieci),
• ostre uszkodzenie, uraz, stan zapalny, efekt masy lub zaburzenia metaboliczne (m. in. odstawienie leków przeciwdrgawkowych, brak współpracy chorego przy ich stosowaniu),
• idiopatyczne,
• zatrucia (liczne czynniki, m.in. kokaina),
• przewlekłe uszkodzenie, przebyty uraz, udar lub stan zapalny; encefalopatia (hipoksyjna lub w przebiegu innych przewlekłych procesów, zwłaszcza zwyrodnieniowych).

CZYNNIKI RYZYKA: 

• padaczka wykazana w wywiadzie łącznie z dowolnym czynnikiem wyzwalającym; s.p. stwierdzony w wywiadzie (ryzyko ponownego wystąpienia u dzieci wynosi 18%; 50% w razie stwierdzonego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego),
• porfiria.

TRYB LECZENIA: toniczno-kloniczny stanowi zagrożenie dla życia chorego; leczenie powinno być podjęte w razie napadu trwającego ponad 10 minut i kontynuowane w izbie przyjęć lub na oddziale szpitalnym.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: należy zabezpieczyć chorego przed urazem.