OPIS: zaburzenie funkcji jądra czuciowego nerwu trójdzielnego (V nerwu czaszkowego), objawiające się napadami intensywnego, przeszywającego bólu w obrębie unerwienia jednego lub kilku odgałęzień tego nerwu; ból często jest wyzwalany przez stymulację ściśle określonych stref danej połowy twarzy, zazwyczaj okolicy ust i nosa, rzadziej wnętrza jamy ustnej.

Wiek: po 50 roku życia, najczęściej po 60 roku życia.

Płeć: częściej u mężczyzn (1,6:1).

OBJAWY: 

• objawy jednostronne (u < 4% obustronne), występują głównie w dzień,
• częściej dotyczą prawej połowy twarzy,
• na ogół w zakresie unerwienia 2. i (lub) 3. odgałęzienia nerwu trójdzielnego,
• napadowy ból twarzy,
• rozdzierający ból policzka, warg, dziąseł,
• ból wyzwalany przez dotyk lub podrażnienie,
• po kilkunastosekundowym napadzie bólu następuje krótka przerwa,
• grymas twarzy,
• zaczerwienienie skóry, wzmożone barwienie i wydzielanie śliny.

PRZYCZYNY: najczęściej ucisk nerwu trójdzielnego przez tętnice i żyły tylnej jamy czaszki.

TRYB LECZENIA: ambulatoryjny.

LECZENIE OGÓLNE: 

• akupunktura często jest leczeniem z wyboru, wyniki leczenia dobre
  • dobór odpowiedniego leku, a w razie nieskutecznego lub źle tolerowanego przez chorego leczenia farmakologicznego - zabiegi inwazyjne,
  • unikanie stymulacji (przez wysoką lub niską temperaturę, przeciąg) stref spustowych (w obrębie warg, dziąseł, policzków).

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE: 

• mikrochirurgiczne odbarczenie nerwu trójdzielnego w miejscu jego wejścia do (lub wyjścia z) pnia mózgu - u 73% przynosi ulgę,
• blokada lub przecięcie nerwu.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: bez ograniczeń.

ZAPOBIEGANIE: po 4-6 tygodniach stosowania leku wskazane zmniejszenie dawki i ocena ewentualnej remisji; w razie nawrotu dolegliwości należy wrócić do poprzedniej dawki; po kilkunastu miesiącach ponowna próba zmniejszenia dawki i ocena dalszych wskazań do leczenia.