OPIS: ból w okolicy podbrzusza występujący w czasie miesiączki lub okołomiesiączkowo (dysmenorrhoea).

• pierwotne bolesne miesiączkowanie: bez patologicznych uwarunkowań organicznych,
• wtórne bolesne miesiączkowanie: ból występuje przed miesiączką lub podczas niej, często bardziej nasilony niż w pierwotnym bolesnym miesiączkowaniu, uwarunkowany wtórnymi zmianami patologicznymi

Częstość występowania:

• ok. 40% dorosłych kobiet ma bóle miesiączkowe,
• z tego 10% jest unieruchomionych przez 1-3 dni co miesiąc.

Wiek: 

• pierwotne: nastolatki do początku 20 roku życia,
• wtórne: od 20 do 30 roku życia.

Płeć: kobiety.

OBJAWY: 

• ból łagodny - dyskomfort w obrębie podbrzusza, skurcze lub uczucie ciążenia w pierwszym dniu krwawienia miesięcznego bez dodatkowych objawów,
• ból średnio nasilony: dyskomfort występujący w pierwszych 2-3 dniach miesiączki, wraz z gorszym samopoczuciem, luźnymi stolcami oraz bólem głowy,
• silny ból: intensywny, skurczowy, trwający 2-7 dni; często z rozstrojem żołądkowo-jelitowym, bólem pleców, bólem ściskającym oraz bólem głowy.

PRZYCZYNY: 

• pierwotne bolesne miesiączkowanie:
  • podwyższone (2-7-krotnie) wytwarzanie prostaglandyn i innych mediatorów w macicy, wywołujących zmiany niedokrwienne poprzez agregację płytek, skurcz naczyń, nierytmiczne zmiany ciśnienia wyższe od ciśnienia tętniczego krwi;
• wtórne bolesne miesiączkowanie:
  • wrodzone zaburzenia w budowie macicy lub pochwy,
  • zwężenie szyjki macicy,
  • stan zapalny narządów miednicy mniejszej,
  • gruczolistość mięśnia macicy,
  • endometrioza,
  • guzy miednicy mniejszej, szczególnie mięśniaki macicy.

TRYB LECZENIA: 

• pierwotne: ambulatoryjne,
• wtórne: zazwyczaj ambulatoryjne.

LECZENIE OGÓLNE: 

• wtórne bolesne miesiączkowanie - leczenie zapaleń; hamowanie proliferacji endometrium, jeśli podejrzewa się endometriozę,
• leczenie ogólne, elektrostymulacja nerwów -przezskórna.

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE: tylko w przypadku nasilonej endometriozy, urazu nerwów okolicy krzyżowej, gruczolistości w mięśniu macicy, wycięcia macicy.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: pełna.

DIETA: zwykła.

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: 

• pierwotne: zanika z wiekiem i porodami,
• wtórne: możliwe do leczenia, po wcześniejszym ustaleniu przyczyny.