OPIS: wypadnięcie włosów z obszarów normalnie owłosionych:

• łysienie telogenowe: rozlane wypadanie włosów prowadzące do zmniejszenia ich gęstości ale nie prowadzące do całkowitej ich utraty,
• łysienie anagenowe: rozlane wypadanie włosów dotyczące również włosów odrastających, które może postępować do całkowitego wyłysienia,
• łysienie spowodowane bliznowaceniem: gładka skóra głowy owłosionej bez objawów wzrastania włosów z mieszków włosowych,
• łysienie androgenowe: łysienie występujące u obu płci, spowodowane działaniem hormonów androgenowych,
• łysienie plackowate (alopecia areata): ogniskowe wypadnięcie włosów bez objawów bli-znowacenia skóry,
• łysienie spowodowane nawykowym wyrywaniem włosów na podłożu psychicznym (tricho-tillomania),
• grzybica skóry owłosionej głowy: ogniska włosów ułamanych blisko powierzchni skóry z towarzyszącym stanem zapalnym lub bez niego; zmiany wywołane infekcją grzybiczą.

Uwarunkowania genetyczne:u rasy kaukaskiej łysienie androgenowe wykazuje dziedziczenie dominujące o niepełnej penetracji genowej; występuje nie tylko u mężczyzn, ale może również pojawiać się u kobiet z rodzin wykazujących częste pojawianie się tego rodzaju łysienia.

Wiek:u częstość występowania łysienia androgenowego zwiększa się z wiekiem; łysienie spowodowane grzybicą oraz trichotiiomanią jest częstsze u dzieci.

Płeć:u mężczyzn częściej niż u kobiet.

OBJAWY: 

• wypadanie włosów,
• świąd skóry (przeważnie w przypadku grzybicy skóry owłosionej),
• złuszczanie się naskórka (w grzybicy skóry owłosionej),
• ułamane włosy (w grzybicy skóry głowy oraz w przypadku trichotiiomanii),
• ścieńczenie włosów na obrzeżach ognisk łysienia (w łysieniu plackowatym),
• łatwe "wychodzenie" włosów w wyniku pociągania na obrzeżach ognisk łysienia (w łysieniu plackowatym),
• stan zapalny skóry (w grzybicach skóry głowy).

PRZYCZYNY: 

• łysienie telogenowe
  • po porodzie,
  • polekowe (doustne środki antykoncepcyjne, leki obniżające krzepliwość, retinoidy, leki blokujące receptory beta, chemioterapeutyki, interferon),
  • stres (czynniki fizyczne i psychiczne),
  • zaburzenia hormonalne (niedoczynność lub nadczynność tarczycy, niedoczynność przysadki),
  • czynniki żywieniowe (niedożywienie, niedobory żelaza oraz cynku),
  • rozlane łysienie plackowate;
• łysienie anagenowe
  • ziaminiak grzybiasty (mycosis fungoides),
  • RTG-terapia,
  • leki, preparaty chemioterapeutyczne, allopurynol, lewodopa, bromokryptyna,
  • zatrucia - bizmut, arsen, złoto, kwas borny, tal;
• łysienie przebiegające z bliznowaceniem
  • wady wrodzone i rozwojowe,
  • zakażenia (trąd, kiła, półpasiec, leiszmanioza skórna),
  • rak podstawnokomórkowy,
  • znamiona skórne,
  • czynniki fizyczne: kwasy i zasady, oparzenia, odmrożenia, odczyny porentgenowskie,
  • pemfigoid bliznowaciejący,
  • liszaj płaski,
  • sarkoidoza, łysienie androgenowe
  • hiperplazja nadnerczy,
  • mnogie torbiele jajników,
  • hiperplazja jajników,
  • karcynoid,
  • hiperplazja przysadki,
  • leki: testosteron, danazol, ACTH, steroidy • anaboliczne, progesteron;
• łysienie plackowate
  • etiologia nieznana - prawdopodobne podłoże autoimmunologiczne;
  • trichotiiomanią
  • nawykowe wyrywanie włosów - podłoże psychogenne. grzybica skóry głowy
  • grzyby z rodzaju Microsporum,
  • grzyby z rodzaju Thchophyton.

CZYNNIKI RYZYKA: 

• wywiad wskazujący na częstsze występowanie łysienia w rodzinie pacjenta,
• stres,
• ciąża.

BADANIA POMOCNICZE: 

• test wypadania włosów w wyniku lekkiego pociągania - dodatni w łysieniu plackowatym,
• trichogram - bezpośrednie badanie mikroskopowe łodygi i korzenia włosa,
• bezpośrednie badanie mikroskopowe (KOH) ziszczającego się naskórka skóry owłosionej głowy - wynik dodatni w przypadku grzybicy skóry głowy,
• badanie hodowlane złuszczającego się naskórka w kierunku grzybicy.

DIETA: ambulatoryjny.

LECZENIE OGÓLNE: 

• łysienie telogenowe: największe nasilenie wypadania włosów po upływie 3 mieś. od zadziałania czynnika wywołującego (leki, stres, niedobór pokarmowy) oraz ustąpienie objawów w wyniku jego eliminacji; rzadko trwałe wyłysienie,
• łysienie anagenowe: wypadanie następuje po kilku dniach lub tygodniach od zadziałania czynnika wywołującego, z ustąpieniem objawów po ustaniu jego działania; rzadko trwałe wyłysienie,
• łysienie z bliznowaceniem: mieszki włosowe ulegają trwałemu uszkodzeniu; jedynym skutecznym leczeniem jest postępowanie chirurgiczne (przeszczep lub wycięcie obszaru zbliznowaciałego),
• łysienie androgenowe: poprawa po roku miejscowego stosowania minoksydylu, umiarkowany lub wyraźny odrost włosów w 39% przypadków; inne metody leczenia łysienia androgenowego to przeszczep lub przemieszczenie płata skórnego,
• łysienie plackowate: schorzenie zwykle ustępuje samoistnie po upływie 3 lat, jakkolwiek nawroty zdarzają się często,
• trichotiiomanią: odrost następuje po zaprzestaniu wyrywania włosów; konieczna interwencja psychologa lub psychiatry; skuteczne metody leczenia obejmują farmakoterapię, modyfikację sposobów zachowania, hipnozę,
• grzybica skóry owłosionej głowy: terapia przeciwgrzybicza trwająca 6-8 miesięcy

DIETA: brak swoistej diety.

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: 

• łysienie telogenowe: rzadko trwałe wyłysienie,
• łysienie anagenowe: rzadko trwałe wyłysienie,
• łysienie przebiegające z bliznowaceniem: trwale uszkodzenie mieszków włosowych,
• łysienie androgenowe: przebieg zależy od rodzaju stosowanego leczenia,
• łysienie plackowate: często występują nawroty,
• trichotiiomania: poprawa zależna od zmiany zachowania,
• grzybica skóry głowy: zwykle całkowite wyleczenie.