OPIS: 

• ostre zapalenie trzustki
  • stan zapalny z objawami zależnymi od wewnątrztrzustkowej aktywacji enzymów z bólem, nudnościami i wymiotami oraz z towarzyszącą niedrożnością jelit,
  • choroba ma przebieg zróżnicowany pod względem ciężkości, powikłań i rokowania;
• przewlekłe zapalenie trzustki:
  • postępujące uszkodzenie funkcjonowania trzustki, które może się utrzymywać przy nieobecności czynnika etiologicznego,
  • objawia się upośledzeniem czynności zarówno egzokrynnej, jak i endokrynnej,
  • głównymi objawami są: ból, zespół złego trawienia i cukrzyca.

Wiek:

• ostre zapalenie trzustki - bez znaczenia,
• przewlekłe zapalenie trzustki - 35 - 45 roku życia (zwykle zależne od spożycia alkoholu).

Płeć: u mężczyzn i u kobiet jednakowo często.

OBJAWY: 

• ból brzucha: w nadbrzuszu, może promieniować do okolic kręgosłupa,
• nudności i (lub) wymioty,
• mierne wzdęcie brzucha,
• gorączka (37,7 - 38,3°C),
• hipotensja/wstrząs (40%),
• miernie nasilona żółtaczka,
• zmniejszona perystaltyka jelitowa lub jej brak,
• przebarwienia skóry (sinokrwiste) w okolicy lędźwiowej,
• przebarwienia okolicy okołopępkowej,
• wysięk w jamie opłucnowej.

PRZYCZYNY: 

• kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
• alkoholizm i ostre zatrucie alkoholowe,
• leki,
• hiperkalcemia, hipertrójglicerydemia,
• drążący wrzód trawienny (rzadko),
• urazy, zabiegi chirurgiczne,
• infekcje wirusowe,
• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna,
• zapalenie idiopatyczne,
• guz,
• toczeń trzewny układowy,
• świnka,
• salmonelloza,
• cytomegalia,
• mukowiscydoza,
• AIDS,
• jad owadów/zwierząt (pewnych gatunków skorpiona, zawilca morskiego).

TRYB LECZENIA: 

• ostre zapalenie trzustki: hospitalizacja do czasu znacznego złagodzenia choroby i powrotu możliwości odżywiania doustnego,
• przewlekłe zapalenie trzustki: ambulatoryjnie z wyjątkiem powikłań.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: 

• ostre zapalenie trzustki: zwykle leżenie w łóżku, chociaż siedzenie w fotelu może czasem być wygodniejsze; zwiększanie aktywności w zależności od tolerancji,
• przewlekłe zapalenie trzustki: nie ma ograniczeń aktywności.

DIETA: 

• ostre zapalenie trzustki: rozpocząć odżywianie dietetyczne po ustąpieniu bólu, niedrożności i tkliwości palpacyjnej; niewielkie ilości pokarmów wysokowęglowodanowych, ubogotłuszczowych i ubogobiałkowych; dietę rozszerzać w zależności od tolerancji,
• przewlekłe zapalenie trzustki: niewielkie objętościowo posiłki bogate w białko; skorygować dietę w razie występowania cukrzycy,
• zgłębnik żołądkowy w razie wymiotów.

ZAPOBIEGANIE: unikanie alkoholu.

POWIKŁANIA: 

• ostre zapalenie trzustki: torbiele rzekome,
• przewlekłe zapalenie trzustki: torbiele rzekome, ropnie, zwężenie dróg żółciowych, dwunastnicy, zakrzepica żyły wrotnej/śledzionowej.

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: 

• ostre zapalenie trzustki: samoistne wyleczenie w 85 - 90% przypadków, śmiertelność 3 - 5%,
• przewlekłe zapalenie trzustki: może mieć epizody nawrotów przypominające ostre zapalenie trzustki, powolny postępujący przebieg lub też może zakończyć się z ustąpieniem objawów; często współistnieje narkomania (lekomania).