OPIS: nagła zmiana zachowania polegająca na zaburzeniach percepcji zmysłowej lub aktywności ruchowej, z zaburzeniami świadomości lub bez nich, spowodowana nieprawidłową czynnością bioelektryczną kory mózgowej;

Uwarunkowania genetyczne: trzykrotnie większa zachorowalność wśród bliskich krewnych osób chorych.

Częstość występowania:

• w USA -1,5 min chorych na padaczkę; 10-20% przypadków padaczka oporna na leczenie.

Wiek: mogą wystąpić w każdym wieku.

Płeć: jednakowo często u mężczyzn i kobiet.

OBJAWY: 

• ogólne:
  • gorączka (wskazuje na podłoże zapalne),
  • objawy ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (mogą świadczyć o obecności guza lub urazie mózgu),
  • obrzęk tarczy n. II (wskazuje na wzrost ciśnienia śródczaszkowego),
  • krwotoczki w obrębie gałek ocznych (mogą świadczyć o nadciśnieniu tętniczym),
  • objawy oponowe (mogą być objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych),
  • ból głowy (niekiedy związany z procesem zapalnym lub krwotokiem);
• napady uogólnione:
  • nieświadomości (absence) - utrata kontaktu z otoczeniem lub upadek,
  • miokloniczne - powtarzające się skurcze mięśni,
  • toniczno-kloniczne - utrata przytomności, przedłużony skurcz toniczny, a następnie rytmiczne skurcze mięśni kończyn;
• napady częściowe:
  • proste - napady ogniskowe bez zaburzeń świadomości,
  • złożone - napady ogniskowe z zaburzeniami świadomości;
• drgawki gorączkowe:
  • występują pomiędzy 3. miesiącem a 5 rokiem życia,
  • oprócz gorączki nie stwierdza się innych przyczyn wystąpienia drgawek,
  • w razie wystąpienia drgawek w 1. roku życia -prawdopodobieństwo nawrotu 51%, w 2 roku życia -25% (im wcześniej drgawki wystąpiły po raz pierwszy, tym większe prawdopodobieństwo ich nawrotu),
  • nawracające drgawki gorączkowe prawdopodobnie nie zwiększają ryzyka wystąpienia padaczki,
  • 88% nawrotów drgawek gorączkowych w ciągu pierwszych 2 lat życia;
• stan padaczkowy:
  • powtarzające się napady uogólnione, pomiędzy którymi nie dochodzi do odzyskania przytomności,
  • w neurologii zaliczany do stanów nagłych.

PRZYCZYNY: 

• guz mózgu,
• niedotlenienie mózgu (zatrzymanie oddechu, zatrucie CO, znieczulenie ogólne),
• zaburzenia krążenia mózgowego (udar niedokrwienny lub krwotok),
• środki o działaniu toksycznym lub obniżające próg pobudliwości drgawkowej (ołów, alkohol, pikrotoksyna, strychnina), także odstawienie lub wrodzona nietolerancja alkoholu,
• rzucawka,
• zewnętrzne czynniki prowokujące napad (światło, dźwięk, bodźce dotykowe),
• gorączka (zob. rozdział o drgawkach gorączkowych),
• uraz głowy,
• udar cieplny,
• zakażenie,
• zaburzenia metaboliczne.

CZYNNIKI RYZYKA: 

• na ryzyko wystąpienia padaczki składają się współistniejące predyspozycje genetyczne i nabyte uszkodzenia mózgu,
• u dzieci z porodu pośladkowego zachorowalność 3,8%, z porodu główkowego - 2,2%.

TRYB LECZENIA: ambulatoryjny z wyjątkiem stanu padaczkowego.

LECZENIE OGÓLNE: należy zapewnić drożność dróg oddechowych chorego.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: w całym zakresie tolerowanym przez chorego.

DIETA: regularne posiłki.

INFORMACJE DLA CHOREGO: 

• podkreślenie znaczenia współpracy chorego przy stosowaniu leków przeciwdrgawkowych,
• Polska Liga Przeciwpadaczkowa - Zarząd Główny, ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa,
• Polskie Stowarzyszenie Ludzi Cierpiących na Padaczkę, ul. Fabryczna 57,15-482 Białystok.

ZAPOBIEGANIE: ustalenie i kontynuacja odpowiedniego leczenia przeciwdrgawkowego, uświadomienie choremu konieczności jego współpracy podczas leczenia.

POWIKŁANIA: toksyczne działanie leków.

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: 

• zależny od patofizjologii napadów u danego chorego,
• możliwe jest wygaszenie czynności napadowej w ośrodkowym układzie nerwowym; po 2 latach bez napadów można rozważyć stopniowe odstawienie leku; prawdopodobieństwo nawrotu napadów w ciągu 3 lat od zaprzestania leczenia wynosi 33%.