|
OPIS: obecność kamieni w układzie moczowym; zwykle jako kamica nerkowa.
Uwarunkowania genetyczne: skłonność rodzinna.
Chorobowość:70-210 na 100 000 mieszkańców; 2-5% mieszkańców podczas całego życia[w Polsce w latach 1967 i 1968 zgłaszało się do lekarzy z powodu kamicy 0,36% ludności].
Wiek: szczyt między 20 a 30 rokiem życia.
Płeć: częściej u mężczyzn niż u kobiet (4:1).
OBJAWY:
- zazwyczaj nagły początek,
- ostry, obezwładniający ból od kąta żebrowo kręgosłupowego do pachwiny, zależnie od umiejscowienia się kamienia,
- pacjent w stałym ruchu, nie znajduje wygodnej pozycji,
- nudności z wymiotami lub bez wymiotów,
- zlewne poty,
- przyspieszona akcja serca,
- niedrożność jelitowa,
- obrona mięśniowa powłok jamy brzusznej (rzadko),
- bolesność podczas głębokiej palpacji brzucha zazwyczaj w okolicy kąta żebrowo-kręgosłupowego,
- kamienie dolnego odcinka - zwiększona częstość oddawania moczu, naglące parcia na mocz i bolesne oddawanie moczu,
- gorączka (zakażenie),
- krwiomocz,
- ropomocz (zakażenie),
- może być bezobjawowa, gdy kamień pozostaje w obrębie nerki.
PRZYCZYNY:
szczawian wapnia/fosforan wapnia (65-85%):
- nadmierne stężenie z jakiejkolwiek przyczyny,
- odwodnienie,
- zwiększone wchłanianie,
- zwiększone wydalanie wapnia - rodzinne,
- nerkowa kwasica kanalikowa,
- nadczynność przytarczyc,
- przewlekle schorzenia jelit z zaburzeniami wchłaniania,
- obniżone wchłanianie cytrynianów z przewodu pokarmowego,
- nadmierna podaż doustna wit. D lub C,
- zasadowy odczyn moczu,
- przewlekłe używanie wapniowych preparatów przeciw nadkwaśności,
- dieta bogata w wapń lub szczawiany,
- nowotwory;
kamienie odlewowe (-15-20%):
- zakażenie,
- zasadowy odczyn moczu;
kamienie z kwasu moczowego (5%):
- dziedziczne,
- dna,
- przewlekłe choroby jelit,
- dieta bogata w puryny,
- kwaśny mocz , bardzo niskie pH,
- chemioterapia nowotworowa;
cystyna (1-3%):
- dziedziczna homocystynuria
CZYNNIKI RYZYKA:
- występowanie rodzinne,
- gorący klimat ,
- praca w gorącym otoczeniu,
- ograniczone przyjmowanie płynów,
- dieta z dużą zawartością szczawianów, puryn i wapnia,
- nadmiar witamin,
- nowotwory,
- sarkoidoza,
- dna,
- preparaty moczopędne z grupy tiazydów,
- choroby jelit lub nerek.
DIAGNOSTYKA OBRAZOWA:
- przeglądowe zdjęcie jamy brzusznej: złogi zawierające wapń są w 80-90% uwidocznione,
- urografia: badanie podstawowe w przypadkach kamicy,
- USG: zależna od techniki; jeśli poprawna, to ma czułość i wrażliwość taką samą jak urografia.
TRYB LECZENIA: w 80% tylko ambulatoryjny; większość pacjentów wydali złóg w ciągu 48 h; w 20% jest wymagane leczenie szpitalne i skierowanie do urologa.
LECZENIE OGÓLNE:
- uspokojenie pacjenta,
- zapewnienie odpływu moczu,
- nawodnienie,
- kontrola bólu,
- skierować do urologa w przypadku:
- nieustępującego bólu,
- utrudnienia odpływu,
- wielkość złogu powyżej 6 mm,
- zakażenia,
- odwodnienia,
- powiększania się złogu,
- brak jednej nerki,
- utrzymujący się znaczny krwiomocz,
- ciąża,
- ciężkie schorzenie nerek.
AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: w ostrym okresie leżenie w łóżku w razie konieczności; nie ma ograniczeń po wydaleniu złogu.
DIETA:
- dieta normalna, ok. 250 ml wody co godzinę podczas dnia i jeśli możliwe - co 2 h w ciągu nocy,
- w przypadku złogów z kwasu moczowego ograniczenie białek w diecie i przyjmowanie dwuwęglanu sodu celem alkalizacji moczu.
ZAPOBIEGANIE: nawodnienie zapewniające wydalanie ponad 2 litrów moczu na dobę (łącznie z oddaniem moczu jeden raz w ciągu nocy); wapń w diecie poniżej 1 g/d.
POWIKŁANIA:
- wodonercze lub uszkodzenie nerek,
- zakażenie i posocznica.
PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: większość chorych wydala złóg w ciągu 48-72 h pod wpływem leczenia ambulatoryjnego; 60% nie będzie miało nawrotu kamicy w ciągu 10 lat.
|
