OPIS: depresja pojawia się, gdy ktoś dozna tak znacznej frustracji i złości, że nie może sobie z nimi poradzić; poziom frustracji lub złości, z którym człowiek sobie radzi, jest osobniczo zmienny; skutkiem przekroczenia tego poziomu są nieprawidłowe zależności między receptorami a neuroprzekaźnikami w synapsach, głównie w układzie limbicznym mózgu; receptory presynaptyczne wpływają głównie na gromadzenie, uwalnianie i wychwyt zwrotny neuroprzekaźnika;

• dwubiegunowe zaburzenia nastroju: obecność epizodów maniakalnych i depresyjnych,
• jednobiegunowe zaburzenia nastroju: obecne jedynie epizody depresyjne.

Częstość występowania: ocenia się, że na wystąpienie w jakimś momencie życia wyraźnego epizodu depresyjnego narażonych jest 5-20% populacji

Wiek: 

• zaburzenia dwubiegunowe: średni wiek zachorowania - 30 lat,
• zaburzenia jednobiegunowe: średni wiek zachorowania - 40 lat.

Płeć: częściej u kobiet.

OBJAWY: 

• obniżenie nastroju,
• istnieje prawdopodobieństwo depresji, gdy obniżeniu nastroju towarzyszą przynajmniej cztery z poniższych objawów:
  • zaburzenia apetytu - z ubytkiem lub przyrostem masy ciała (jedzenie lub picie może wynikać z nudy lub z innych przyczyn nie związanych z apetytem),
  • zaburzenia snu - bezsenność lub nadmierna senność,
  • zła tolerancja wysiłku - nasilenie zmęczenia nie jest proporcjonalne do ilości wydatkowanej energii,
  • spowolnienie lub pobudzenie psychoruchowe (wycofanie lub niepokój i drażliwość),
  • brak zainteresowania przyjemnościami, obniżone potrzeby seksualne, nieodczuwanie przyjemności w sytuacjach uprzednio przyjemnych,
  • obniżona samoocena - pretensje do siebie, nadmierne poczucie winy,
  • utrudnienie koncentracji, zła pamięć, niezdecydowanie,
  • myśli samobójcze; czasami powrót aktywności związany z poprawą stanu chorego umożliwia zaplanowanie i niekiedy dokonanie samobójstwa.

PRZYCZYNY: 

• obniżona synteza neuroprzekaźników,
• wzmożony rozpad neuroprzekaźników,
• wzrost wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników,
• niedobór poszczególnych neuroprzekaźników powoduje różne typy depresji, mianowicie niedobór noradrenaliny powoduje przygnębienie i spowolnienie, a niedobór serotoniny -drażliwość, agresywność i myśli samobójcze.

CZYNNIKI RYZYKA: 

• kobiety są bardziej narażone na wystąpienie depresji niż mężczyźni,
• obciążający wywiad rodzinny (depresja, samobójstwo, alkoholizm, nadużywanie innych substancji psychoaktywnych),
• obecność przewlekłej choroby, a zwłaszcza wielu chorób,
• migrenowe bóle głowy,
• bóle pleców,
• ból przewlekły,
• świeży zawał serca,
• choroba wrzodowa,
• bezsenność,
• sytuacje stresowe,
• okres dojrzewania,
• wiek podeszły,
• przejście na emeryturę,
• dzieci z zaburzeniami zachowania, zwłaszcza z nadmierną aktywnością.

DALSZE POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE: 

• skala samooceny depresji Zunga,
• inwentarz depresji Becka,
• inne testy przesiewowe (ogólny kwestionariusz stanu zdrowia, skala oceny depresji,
• rozpoznanie depresji wynika przede wszystkim z oceny stanu klinicznego i wymaga umiejętnego uzyskania danych o funkcjonowaniu rodzinnym, zawodowym i społecznym.

TRYB LECZENIA: ambulatoryjny, natomiast w przypadku stanów ciężkich ze skłonnością do samobójstw proponuje się leczenie szpitalne.

LECZENIE OGÓLNE: 

• psychoterapia pomaga pacjentowi uporać się z problemami powodowanymi przez depresję; innym sposobem pomocy w radzeniu sobie z problematyką samobójstwa, relacji międzyludzkich i problemami socjalnymi jest poradnictwo indywidualne,
• należy zastosować właściwy lek,
• stosować właściwe dawki,
• podawać właściwy lek należycie długo.

AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: bez ograniczeń.

DIETA: nie ma leczenia dietetycznego.

INFORMACJA DLA CHOREGO: 

• wnikliwe omówienie leczenia farmakologicznego,
• rozważyć skierowanie do grupy wsparcia,
• podkreślić konieczność długotrwałego leczenia i kontrolnych wizyt,
• zalecić lekturę publikacji przeznaczonych dla chorych na depresję,
• skontaktować się z miejscowymi grupami wsparcia.

MONITOROWANIE PACJENTA: 

• kontrolna wizyta w ciągu 2 tygodni od rozpoczęcia leczenia; podczas tej wizyty pacjent prawdopodobnie nie będzie się czuł o wiele lepiej,
• podczas wizyt kontrolnych należy oceniać nasilenie objawów ubocznych i efektywność leczenia oraz ustalić dawkę leku,
• wizyty kontrolne co 2 tygodnie do czasu uzyskania poprawy; jeśli leczenie jest właściwe, to poprawa powinna nastąpić w ciągu 4 tygodni od rozpoczęcia leczenia depresji,
• następnie wizyty kontrolne co 3 miesiące,
• należy wyjaśnić pacjentowi, że leczenie musi być kontynuowane nawet po uzyskaniu poprawy,
• leczenie powinno trwać przynajmniej od 6 miesięcy do 2 lat; dłużej u osób z depresją w wywiadzie rodzinnym i u bardzo młodych.

POWIKŁANIA: 

• samobójstwo,
• brak poprawy.

PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: jest to jedno ze schorzeń najbardziej podatnych na leczenie, ponieważ jeśli utrafi się we właściwy lek i zastosuje właściwą dawkę, można niemal zagwarantować pacjentowi poprawę.